Mijn kind kan niet tegen kritiek

13/09/2018

Kritiek… voor veel kinderen (én volwassenen) lastig te ontvangen. Liever horen we wat goed is en positief, dan wat niet goed gaat. Is jouw kind gevoelig voor kritiek, ook als het opbouwend bedoeld is? Lees dan in dit blog waar dit vandaan komt en hoe je je kind kunt helpen om makkelijker met kritiek om te gaan.

Waarom kan mijn kind niet tegen kritiek?

Als je kind moeite heeft met kritiek, zegt dit vaak iets over hoe je kind over zichzelf denkt (zijn zelfbeeld). Als je kind onzeker is en weinig zelfvertrouwen heeft, ziet het kritiek als bevestiging dat het niet voldoet of faalt. Het kan dan bijvoorbeeld denken: ‘Zie je wel, ik kan het toch niet’, ‘Doe ik het alweer niet goed’ of zelfs ‘Ik ben stom’. Als je kind vooral hoort wat het niet goed doet en weinig complimenten krijgt, kan het zich waardeloos gaan voelen.

De reactie van je kind op kritiek

Als je kind het lastig vindt om kritiek te horen, kan het als volgt reageren:

  • Handen voor zijn oren.
  • Weglopen.
  • Er door heen praten of andere geluiden maken, zodat je niet te verstaan bent.
  • Boos worden.
  • Roepen: ‘Ik ben toch stom’, ‘Zie je wel, jullie houden toch niet van mij’, ‘Het is ook altijd mijn schuld’.
  • Stil worden en zichzelf terugtrekken.
  • Opgeven en het niet nog een keer proberen.

Soms kun je schrikken van de uitspraken die je kind over zichzelf doet, bijvoorbeeld: ‘Ik ben toch stom!’. Als je kind dit roept, hoeft het niet te betekenen dat het zichzelf echt stom vindt. Op het moment dat het dit roept, zegt dit meer over zijn onderliggende gevoelens, zoals onmacht, frustratie, teleurstelling, boosheid.

Zelfvertrouwen is de basis voor omgaan met kritiek

Om kritiek te aanvaarden, is het nodig dat je een positief beeld van jezelf hebt, waardoor er ook ruimte is voor de ‘mindere’ kanten. Als je kind vertrouwen heeft in zichzelf, kan het denken: ‘Oké, dan doe ik het anders’ of ‘Ik probeer het nog een keer’. Het ene kind is zekerder van zichzelf dan het andere. Als ouder kun je hieraan bijdragen door een positief zelfbeeld te stimuleren. Tips positief zelfbeeld kind.

Tips om je kind te helpen omgaan met kritiek

Dit kun je doen om jouw kind te helpen om makkelijker kritiek te aanvaarden:

  • Geef je kind regelmatig complimenten over zijn eigenschappen. Dus niet zozeer: ‘Goed gedaan’ of ‘Mooi gemaakt’, maar bijvoorbeeld: ‘Wat fijn dat je me hebt geholpen, ik vind je behulpzaam’, ‘Wat was je vandaag aardig voor je broertje, je bent zorgzaam’ of ‘Wat heb je je best gedaan, je bent echt een doorzetter’. Zo leert je kind zijn positieve eigenschappen kennen en een positief zelfbeeld helpt om makkelijker om te gaan met kritiek.
  • Geef op een opbouwende manier kritiek. Vertel het vanuit jezelf en positief geformuleerd: ‘Ik vind het fijner als je het zo doet’ in plaats van: ‘Zit nou niet zo te knoeien’.
  • Maak onderscheid tussen gedrag (wat je doet) en persoon (wie je bent). Dus: ‘Ik wil dat je kijkt en niet alles aanraakt’ in plaats van ‘Wat ben je toch weer vervelend’.
  • Geef uitleg als je merkt dat kritiek lastig is voor je kind. Vertel dat je snapt dat je kind het moeilijk vindt om te horen, omdat het liever hoort wat goed gaat. Benoem dat je alleen iets zegt over wat het anders kan doen en je kind nog steeds oké is.
  • Help je kind een groei mindset te ontwikkelen. Je kind leert dan dat je jezelf kunt verbeteren door te oefenen en kan kritiek benaderen als ‘Ik probeer het nog een keer’ of ‘Als ik oefen, word ik er beter in’. Lees hier hoe je dit doet.
  • Spreek samen af hoe je je kind kritiek geeft. Welke woorden maken het voor je kind makkelijker om kritiek te ontvangen? Vraag je kind hoe je het kunt zeggen als je iets op te merken hebt over hem. Soms kan het taalgebruik zijn waar je kind gevoelig voor is.
  • Praat er een keer op een rustig moment over. Als het een steeds terugkerend thema is, kan het helpen om er wat extra aandacht aan te besteden buiten de situaties om. Je kunt zeggen dat je ziet dat je kind het lastig vindt, vragen naar zijn gedachten en gevoelens en samen een zin bedenken die je ophangt in huis, bijvoorbeeld: ‘Ik hoef niet perfect te zijn’ of ‘Ik ben een leuk kind, want…’.

Deze poster over kritiek kun je ook ophangen als hulpmiddel.
Het boek Feedback is fantastisch kun je samen lezen met je kind en geeft je kind het inzicht dat kritiek je verder helpt en hoe je hierop reageert. Voor kinderen van 4-8 jaar.

Lees meer
Jouw kind meer zelfvertrouwen?

Wil je jouw kind helpen om kritiek niet als een aanval te zien, maar als iets dat je verder helpt? Dan kan jouw kind een training zelfvertrouwen kind 4-7 jaar of training zelfvertrouwen kind 8-12 jaar doen.

Gratis poster over kritiek
Zo ga je om met kritiek
Poster Emoties bij kinderenMijn kind heeft vaak ruzie