Merk je dat jouw kind zich vaak schaamt? Wil je kind het liefst niet opvallen en is het bang om uitgelachen of afgewezen te worden? Schaamte heeft te maken met het niet voldoen aan je eigen ideaalbeeld. Lees hier alles over schaamte en tips om jouw kind te helpen als het zich schaamt.
Mijn kind schaamt zich
Als jouw kind zich schaamt, zal het zich verlegen of onbehaaglijk voelen. Het is bang voor de mening van anderen. Schaamte kan zich uiten in dat je kind:
- Bang is om iets te zeggen in de klas.
- Denkt dat anderen hem uitlachen.
- Last heeft van faalangst en bang is om fouten te maken.
- Niet in de belangstelling wil staan.
- Een hoge lat heeft en zichzelf afwijst als het hier niet aan voldoet.
- Vindt dat hij er raar uitziet of zich schaamt voor zijn lichaam.
- Boos wordt of het ontkent als het kritiek krijgt op zijn gedrag.
- Geen oogcontact maakt of zich het liefst wil verstoppen.
- Situaties vermijdt die schaamte oproepen.
Vanaf 12 jaar kan je kind zich ook gaan schamen voor jou of zijn omgeving. Het wil graag bij de groep horen en net zo zijn als zijn leeftijdsgenoten. Alles wat uit de toon valt (in de ogen van je kind), roept schaamte bij hem op.
Hoe ontwikkelt je kind schaamte?
In het opgroeien ontwikkelt je kind een Ik-ideaal: een beeld van hoe het graag wil zijn. Hoe het doet, wat het weet, wat het kan, hoe het zich gedraagt tegen anderen. Je kind gaat eisen aan zichzelf stellen. Als je kind iets doet wat niet past bij wie het graag wil zijn, zijn Ik-ideaal, schaamt het zich. In een moment van schaamte wijst je kind zichzelf af. Als dit vaak gebeurt, heeft dit invloed op zijn zelfvertrouwen, hij haalt zichzelf steeds onderuit.
Hoe schaamte je kind ook helpt
Schaamte wordt meestal als vervelend ervaren. Toch heeft schaamte ook een functie: het helpt je om je sociaal te gedragen, je aan te passen aan de normen en waarden in een groep. En je corrigeert jezelf als je je schaamt. Als jouw kind zich schaamt, betekent dit dat het zichzelf kan corrigeren en zich kan aanpassen aan wat gewenst is.
Tips voor als jouw kind last heeft van schaamte
Hieronder vind je tips die jij kunt gebruiken voor jouw kind als het zich schaamt:
- Maak schaamte bespreekbaar en vertel wat je ziet gebeuren. Bijvoorbeeld: ‘Toen je de bal miste, zag ik dat je ervan baalde. Je werd rood, schaamde je je omdat je de bal graag had willen raken?’. Door er woorden aan te geven, herkent je kind zijn gevoelens en krijgt het meer inzicht in zichzelf.
- Leg aan je kind uit welke functie schaamte heeft. Het helpt je om erbij te horen en jezelf te verbeteren. Leg uit dat gevoelens van schaamte erbij horen en minder worden als je ze accepteert.
- Vraag je kind: ‘Wat is het ergste wat er kan gebeuren?’ en vraag hierop door in de situatie dat het zich schaamt. Zo wordt je kind zich bewust van zijn gedachten en leert het relativeren.
- Laat zien hoe jij met schaamte omgaat. Welke eisen leg jij jezelf op en zijn dit realistische eisen? Wat doe jij als je je schaamt? Voor je kind kan het helpend zijn als het ziet dat jij je ook wel eens schaamt en dat schaamte erbij hoort.
- Onderzoek jouw verwachtingen van je kind. Wijs je je kind vaak op sociaal gedrag, corrigeer je het regelmatig in het bijzijn van anderen, moet jouw kind onbewust iets goedmaken wat jij hebt gemist in je jeugd? Je kind kan het gevoel hebben niet te kunnen voldoen en zich hierdoor schamen. Stel realistische verwachtingen.
- Vermijd uitdrukkingen die schaamte oproepen, zoals: ‘Je moet je schamen’, ‘Dat dóe je toch niet’, ‘Doe niet zo raar’. In plaats daarvan kun je vertellen wat je wél wilt van je kind: ‘Je eet met je lepel’ (als je kind met zijn handen eet).
- Versterk het zelfvertrouwen van je kind. Help je kind om te kijken naar zijn ‘plusjes’, met welke dingen is het blij van zichzelf? De Trots-pot kun je hiervoor gebruiken.
- Creëer momenten waarin je kind zich vrij kan voelen. Schaamte werkt remmend, je kind heeft het ook nodig zich te durven laten gaan. Bijv. in de speeltuin, thuis gek doen, een toneelstukje spelen. Een teamsport, scouting, circusles of toneel kan ook helpen.
Lees meer
Meer zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld voor jouw kind
Als jouw kind meer zelfvertrouwen heeft, kan het zich makkelijker handhaven in situaties waarin het schaamte voelt. Met een groepstraining kan je jouw kind helpen om zelfvertrouwen te ontwikkelen: training zelfvertrouwen kind 4-7 jaar of training zelfvertrouwen kind 8-12 jaar.
