Liegt jouw kind vaak? Wil je weten wat je kunt doen om het liegen te stoppen? In dit blog kom je alles te weten over liegen bij kinderen. Waarom je kind liegt, dat liegen heel normaal is op jonge leeftijd en tips in het omgaan met het liegen van je kind.
Liegen is een teken van ontwikkeling
Liegen is een ingewikkelde vaardigheid. Je kind moet kunnen inschatten wat de ander wel en niet weet en hier een variant op bedenken. Kinderen tot drie jaar kunnen dit nog niet, ze snappen niet dat andere mensen over hetzelfde anders kunnen denken.
En om iemand te kunnen overtuigen van jouw ‘waarheid’, moet je kunnen schakelen tussen de waarheid en de leugen. Uit onderzoek (Leslie, 2011) blijkt dat kinderen van vier jaar hier al toe in staat zijn. Best knap toch?
Waarom liegt mijn kind?
Er zijn verschillende oorzaken waarom je kind liegt. Leeftijd is hierin ook belangrijk, tot ongeveer 7 á 8 jaar liegt je kind niet bewust. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:
- Je kind is bang om straf te krijgen.
- Je kind is onzeker en doet zich beter voor dan hij is.
- De fantasiewereld en de werkelijkheid loopt nog door elkaar bij je kind (tot 8 jaar).
- Je kind liegt uit gemakzucht: het is bijvoorbeeld bezig met een spel en zegt dat er niemand gebeld heeft om zo niet uit zijn spel te worden gehaald.
- Je kind liegt om aandacht te krijgen.
- Je kind moet een geheim bewaren. Het liegt om anderen en zichzelf te beschermen.
- Je kind wil anderen niet teleurstellen.
Liegen per leeftijdsfase
Kinderen kunnen je op jonge leeftijd al misleiden. Een voorbeeld: je kind strekt zijn armen naar je uit om opgetild te worden. Als je het wilt oppakken, trekt het snel zijn armen terug en lacht het. Liegen op verschillende leeftijden:
- 2-4 jaar: je kind ontdekt dat het straf kan krijgen als je toegeeft dat je het gedaan hebt. Je kind kan ook liegen omdat hij het echt niet meer weet. Je kind is nog niet zo goed in liegen: net nadat het iets heeft gedaan, zegt het al uit zichzelf ‘ik heb het niet gedaan’.
- 4-7 jaar: de fantasie en werkelijkheid lopen nog door elkaar bij je kind. Je kind kan opgaan in zijn fantasie en overziet nog niet het gevolg van zijn gedrag. Liegen is onschuldig en niet bewust. Je kind wordt beter in liegen: ook als je doorvraagt, houdt het vast aan zijn verhaal.
- 8-12 jaar: je kind gaat begrijpen dat zijn gedrag voor een bepaalde reactie zorgt en gaat meer strategisch liegen. Je kind kan liegen omdat het bang is voor straf, je niet wil teleurstellen of onzeker is. Het wordt moeilijk om te zien of je kind de waarheid spreekt, het kan liegen met een strak gezicht.
Tips in het omgaan met het liegen van je kind
Liegt jouw kind vaak en wil je er iets aan doen? Bekijk hieronder welke tips jou verder helpen:
- Vraag bij jonge kinderen niet of ze het hebben gedaan, maar benoem wat je hebt gezien. Zo ben je het voor dat je kind gaat liegen.
- Onder de acht jaar is liegen onschuldig en heeft bestraffen geen zin. Je kunt wel benoemen dat het iedereen helpt als je kind eerlijk is en dat het jou ook vervelende dingen mag vertellen.
- Wil jij het liegen bij je kind afleren? Accepteer dat je kind liegt. Ieder kind liegt in zijn leven, dit past ook bij een gezonde ontwikkeling. Blaas het dus niet teveel op.
- Reageer rustig als je kind een fout maakt. Maakt je kind iets kapot, slaat het een ander kind, heeft het een snoepje extra gepakt? Zie het als leermoment. Reageer dat dit niet handig is en vraag je kind hoe het dit gaat oplossen.
- Benoem waarom jij eerlijkheid belangrijk vindt. En dat je niet boos wordt als je kind iets doet wat niet handig is. Dat jullie dan samen kunnen kijken hoe het opgelost kan worden.
- Let op de momenten dat je kind wel eerlijk is. Vergroot deze momenten uit. Geef complimenten en vraag je kind hoe het hem gelukt is om eerlijk te zijn in deze situatie.
- Zoek naar de reden achter het liegen. Je kind liegt niet zomaar en heeft daar een reden voor. Je kunt bijvoorbeeld vragen: ‘Hoe kwam het dat je wat anders zei?’ en ‘Waar was je bang voor dat zou gebeuren als je het wel zou zeggen?’.
Kinderen met een positief zelfbeeld liegen minder dan kinderen die onzeker zijn en een negatief zelfbeeld hebben. Wil je jouw kind helpen aan een positief zelfbeeld? Lees hier de tips!
Bron: Leslie, I. (2011). Liegen duurt het langst. De psychologie van de leugen. Amsterdam: Atlas Contact Uitgeverij.
Lees meer
Hulp bij liegen?
Liegt jouw kind vaak en wil je er iets aan doen? Laat je kind een weerbaarheidstraining kind 4-7 jaar of weerbaarheidstraining kind 8-12 jaar doen.
